Τον Νοέμβριο του 1989 γκρεμίστηκε το τείχος του Συμμαχικού Αίσχους που για 28 χρόνια χώριζε την Γερμανία. Δύο μόλις χρόνια αργότερα στις 26 Δεκεμβρίου του 1991 υπεστάλη η κόκκινη σημαία με το σφυροδρέπανο από το Κρεμλίνο

Ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ προσπάθησε με οικονομικές μεταρρυθμίσεις να αποτρέψει την διάλυση της ΕΣΣΔ αλλά δεν τα κατάφερε και αρκέστηκε να διαφημίζει πίτσες στην τηλεόραση.

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον πλανήτη έβλεπαν την τρίχρωμη ρωσική σημαία να παίρνει την θέση της σηματοδοτώντας το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης. Η υποστολή του σφυροδρέπανου σήμανε και την διάλυση του Κόκκινου Στρατού που για δεκαετίες καταδυνάστευε τους λαούς της Ευρώπης.

Ανάμεσα σε αυτούς που παρακολούθησαν την «σεμνή τελετή» και οι εγχώριοι κομμουνιστές που με δάκρυα στα μάτια θα διάβαζαν τις επόμενες ημέρες και το πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη»: «Ελπίδα η πάλη των λαών» με φωτογραφία την κόκκινη σημαία και λεζάντα: «…Για μια στιγμή οι δείχτες των ρολογιών έμειναν ακίνητοι, σημαδεύοντας την κρίσιμη στιγμή οι καρδιές πολλών εκατομμυρίων εργατών σ’ όλο τον κόσμο σταμάτησαν να χτυπούν, αναμετρώντας το μέγεθος των απωλειών».

Το «κόμμα του λαού» θα παρέμενε ανοιχτό παρ’ όλους τους κλυδωνισμούς, τις διασπάσεις, το κλείσιμο εταιρειών ίσως για να θυμίζει στους λαούς της Ευρώπης ότι κάποτε υπήρχε κομμουνισμός και Σοβιετική ένωση. Όσο για τις καρδιές των εργατών μάλλον θα θυμούνται την πείνα, το Γολοντομόρ, τα γκούλαγκ και τον Πατερούλη για πολλά ακόμη χρόνια.