του Gabriele Adinolfi
μετάφραση Κωνσταντίνος Μποβιάτσος
Καταρχήν, ας μην μιλήσουμε για τους ίδιους σχηματισμούς. Το AfD είναι μια κοινοπραξία CIA – Stasi, στόχος της οποίας είναι να δώσει το τελειωτικό χτύπημα στις γερμανικές φιλοδοξίες. Το PVV του Wilders είναι ένα κόμμα που εκφράζει μια δυνατή φαντασία της Παλαιάς Διαθήκης. Τα άλλα κόμματα είναι πιο σύνθετα. Ωστόσο έχουν σοβαρά υποκείμενα προβλήματα. Η κοινή επιτυχία προκύπτει από την κοινωνική και ψυχολογική ανισορροπία στην οποία βρίσκεται σήμερα κάθε καπιταλιστικό έθνος. Τα στρατηγικά συμφέροντα του κεφαλαίου και η τεχνολογική του εξέλιξη, σε συνδυασμό με το άνοιγμα σε «αθέμιτους» ανταγωνιστές, έχουν τροφοδοτήσει αντιδράσεις, προστριβές και καταστροφές.
Οι διάφοροι λαϊκισμοί – σχεδόν για όλους αυτός είναι ο εύστοχος ορισμός – έχουν κεφαλαιοποιήσει τη διαμαρτυρία της μεσαίας-κατώτερης αστικής τάξης, ακόμη περισσότερο από εκείνη τη λαϊκή στην οποία ισχυρίζονται ότι είναι οι σωματοφύλακες, αλλά η οποία, αντίθετα, ρέει μαζικά στην αποχή. Είναι λάθος να παρουσιάζεις τον εαυτό σου ως ένα συνδικάτο, έστω και φαφλατάδικο, σε μερικές από τις τάξεις που πληρώνουν την καπιταλιστική εξέλιξη; Φυσικά όχι!
Υπάρχουν όμως τουλάχιστον τρεις μεγάλες ελλείψεις.
Η πρώτη είναι ότι – σε αντίθεση με τις εθνικές επαναστάσεις του περασμένου αιώνα – τα λαϊκιστικά κόμματα δεν έχουν συγκεκριμένη συνταγή για να αντιστρέψουν την τάση και να εξασφαλίσουν ότι οι ομάδες λιγότερο ευνοημένες επωφελούνται από την οικονομία. Η δεύτερη είναι ότι – ελλείψει κοινωνικής-εθνικής λύσης – όλα μετατρέπονται σε μια ρητορική λογική ταξικής πάλης, που σε αντίθεση με την μαρξιστική, δεν βρίσκει τη λύση της σε ένα θαυματουργό αύριο αλλά στη νοσταλγία της προηγούμενης μέρας. Η τρίτη είναι ότι, λόγω έλλειψης λύσεων και υπερπληθώρας συνθημάτων, κάθε φορά που ένας λαϊκιστικός σχηματισμός φτάνει στην κυβέρνηση, πρέπει να τον πιάνουν από το χέρι οι ειδικοί, να λυγίζει από την δύναμη των καταστάσεων και να γίνει η συνέχεια αυτών που νίκησε.
Θα είναι λοιπόν καταστροφή μια οποιαδήποτε λαϊκιστική επιτυχία; Μόνο στη Γερμανία, αλλά δεν θα πραγματοποιηθεί. Αλλού θα είναι και άγνωστο και πρόκληση. Διότι στο βαθμό που η λογική των πραγμάτων θα μας κάνει να εγκαταλείψουμε – όπως συνέβη στην Ιταλία – τις κυριαρχικές χίμαιρες και τις αντισυγκεντρωτικές τάσεις εντός της Ευρώπης, η υποκείμενη συζήτηση, όσο συναισθηματική και αν είναι, θα είναι λειτουργική σε μια νέα έννοια του «φρουρίου – Ευρώπης», που υπάρχει ήδη στις ελίτ διαφόρων εθνών.
Θα μπορούσε τότε να συμβεί το θαύμα όπου, παρά την εμφανή ανεπάρκεια σχεδόν όλων, οι θεματοφύλακες κάποιων κοινωνικών αντιδράσεων θα μπορούσαν να γίνουν ο διαλύτης για μια νέα χημεία που θα τους ξεπεράσει. Ή του οποίου θα είναι μέρος αν μπορέσουν να καταλάβουν ότι, σχεδόν κανένα από τα συνθήματά τους ή οι φαντασιώσεις τους δεν είναι σωστές και ότι μια τάση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί αν δεν γίνει κατανοητή στον καπιταλιστικό της χαρακτήρα και αν σε αυτό δεν αντιτάξουν, προφανώς επικαιροποιημένες, τις φόρμουλες των ευρωπαϊκών εθνικών επαναστάσεων. Εάν δεν το πράξουν, θα χρησιμεύσουν μόνο για να επιτρέψουν στο Μεγάλο Κεφάλαιο να απορροφήσει, μέσω αυτών (όπως ήδη βιώθηκε με το Κίνημα των Πέντε Αστέρων), τους κραδασμούς που το διαταράσσουν.